Hukuki Çerçeve, Yargı Kararları ve Uygulamadaki Esaslar
1. Giriş
Apartman ve site yaşamının yaygınlaşmasıyla birlikte, evde hayvan besleme konusu kat maliklerinin en sık karşı karşıya geldiği ihtilaflardan biri hâline gelmiştir. Özellikle kedi, köpek ve benzeri evcil hayvanların apartman dairelerinde beslenmesi; komşuluk hukuku, kat mülkiyeti kuralları ve hayvan hakları bakımından dikkatle değerlendirilmesi gereken bir konudur.
Bu makalede, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu, yönetim planı, Yargıtay içtihatları ve uygulamadaki temel ilkeler ışığında evde hayvan beslenmesinin hukuki durumu ayrıntılı biçimde incelenecektir.
2. Kat Mülkiyeti Kanununda Açık Bir Yasak Var mı?
Öncelikle net bir tespit yapmak gerekir:
Kat Mülkiyeti Kanunu’nda evde hayvan beslenmesini açıkça yasaklayan bir hüküm yoktur.
Ancak bu durum, sınırsız ve kuralsız biçimde hayvan beslenebileceği anlamına da gelmez. Konu, Kanun’un bazı genel hükümleri üzerinden değerlendirilir.
3. İlgili Kanun Maddeleri
a) KMK Madde 18 – Kat Maliklerinin Borçları
Kat malikleri;
- Anagayrimenkulü kullanırken
- Birbirini rahatsız edemez
- Birbirinin haklarını ihlal edemez
- Yönetim planına uymak zorundadır
Bu madde, hayvan besleme konusunda temel ölçütü belirler:
Hayvan, komşuları rahatsız ediyor mu?
b) KMK Madde 19 – Anagayrimenkulün Kullanımı
Kat malikleri, kendi bağımsız bölümlerini kullanırken:
- Diğer kat maliklerine zarar veremez
- Ortak alanların kullanım amacını bozamaz
Örneğin:
- Ortak alanlarda hayvan gezdirilmesi
- Asansör, merdiven, bahçe gibi alanların kirletilmesi
- hukuka aykırı hâle gelebilir.
4. Yönetim Planının Rolü
Yönetim planı, Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre sözleşme hükmündedir.
a) Yönetim Planında Yasak Varsa
Eğer yönetim planında açıkça:
- “Bağımsız bölümlerde hayvan beslenemez”
- “Kedi, köpek bulundurulamaz”
şeklinde bir hüküm varsa, bu hüküm kural olarak bağlayıcıdır.
b) Ancak Önemli Bir Ayrım Var
Yargıtay uygulamasına göre:
Hayvan, çevreyi rahatsız etmiyorsa; sırf yönetim planında yasak var diye otomatik olarak tahliye istenemez.
Yani yönetim planı tek başına yeterli değildir, fiili rahatsızlık aranır.
5. Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında şu ilkeler öne çıkar:
?? Hayvan Beslenmesi Serbesttir, Ancak Şartlıdır
- Gürültü (sürekli havlama vb.)
- Koku
- Hijyen problemi
- Güvenlik riski
- Ortak alanların işgali
yoksa, evcil hayvanın evden çıkarılması hukuka aykırıdır.
? Rahatsızlık Varsa Müdahale Mümkündür
Eğer yukarıdaki unsurlar somut delillerle ispatlanırsa:
- Hayvanın apartmandan uzaklaştırılması
- Gerekirse mahkeme yoluyla müdahale
mümkün hâle gelir.
6. “Çoğunluk Kararıyla Yasaklanabilir mi?”
Bu çok sık sorulan bir sorudur.
Cevap net:
Kat malikleri kurulu, çoğunluk kararıyla hayvan beslemeyi yasaklayamaz.
Çünkü:
- Bu, mülkiyet hakkına müdahale sayılır
- Yönetim planı değişikliği gerekir
- Yönetim planı değişikliği için oybirliği gerekir
7. Hayvan Hakları Boyutu
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu da dikkate alınmalıdır.
- Evcil hayvanlar “can” olarak kabul edilir
- Keyfî ve gerekçesiz şekilde evden çıkarılmaları doğru değildir
- Sahipli hayvanların terk edilmesi ayrıca suç teşkil edebilir
Bu nedenle mahkemeler, karar verirken hayvanın durumunu da gözetmektedir.
8. Uygulamada En Sağlıklı Yol
Apartman ve site yönetimleri için öneriler:
- Yönetim planını güncel ve net tutmak
- Şikâyetleri yazılı ve delilli almak
- Önce uzlaşma yoluna gitmek
- Keyfî yasaklardan kaçınmak
Hayvan sahipleri için öneriler:
- Gürültü ve hijyen konusunda azami dikkat
- Ortak alan kullanımına özen
- Komşuluk ilişkilerini zedelememek
9. Sonuç
Özetle;
- Evde hayvan beslemek yasak değildir
- Rahatsızlık yoksa müdahale edilemez
- Yönetim planı tek başına yeterli değildir
- Somut rahatsızlık şarttır
- Çoğunluk kararıyla yasak konulamaz
Kat mülkiyeti hukukunda esas olan; denge, ölçülülük ve komşuluk hukukuna uygunluktur.